Μία δραστηριότητα που έχει κερδίσει τα τελευταία χρόνια πολλούς φανατικούς οπαδούς είναι οι διαδικτυακές αγορές. Είτε για λόγους πρακτικούς, όπως για παράδειγμα η ξεκούραστη ψηφιακή βόλτα στις βιτρίνες των καταστημάτων και η εύκολη σύγκριση τιμών ακόμη και μεταξύ καταστημάτων που βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά, είτε λόγω αναγκαιότητας, όπως συνέβη κατά τα διαστήματα περιορισμένων μετακινήσεων σε συνθήκες καραντίνας, οι αγοραστές που στρέφονται στο διαδίκτυο για τις αγορές τους αυξάνονται συνεχώς. Παράλληλα, υπάρχουν πολλά καταστήματα που στρέφονται στο ηλεκτρονικό εμπόριο για αντίστοιχους λόγους. Πολλοί, ωστόσο, δε γνωρίζουν ότι χρειάζονται ορισμένες ενέργειες προκειμένου να πραγματοποιούν τα ψώνια τους με ασφάλεια και αρκετοί αγνοούν αυτές τις απαραίτητες ενέργειες. Είναι σαν να βγαίνουμε στην αγορά, σε έναν πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο ή ένα εμπορικό πολυκατάστημα, όπου κυκλοφορούν διάφοροι επιτήδειοι, και έχουμε τα μάτια μας δεκατέσσερα. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τις οικονομικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται στο διαδίκτυο.
Η ασφάλεια είναι… μισή αρχοντιά!
Το πρώτο βήμα, όπως μπορεί εύκολα να φανταστεί κανείς, είναι να αποφεύγουμε την πραγματοποίηση διαδικτυακών συναλλαγών από κοινόχρηστους υπολογιστές, δηλαδή αυτούς που βρίσκονται σε Internet café, δημόσιες βιβλιοθήκες και παρόμοιους χώρους. Καλύτερα να προτιμάτε έναν προσωπικό υπολογιστή, στον οποίο έχετε φροντίσει να υπάρχει το απαραίτητο επίπεδο ασφάλειας και βρίσκεται μακριά από αδιάκριτα βλέμματα. Όταν βρισκόμαστε έξω, είναι αυξημένη η πιθανότητα να ξεχάσουμε να αποσυνδεθούμε από συνήθεια ή να προσπαθήσει κάποιος να δει τα στοιχεία που συμπληρώνουμε στις απαιτούμενες φόρμες. Όταν κάνετε μια ανάληψη από ATM είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην μπορεί κάποιος να διακρίνει τα προσωπικά στοιχεία σας και πρωτίστως το PIN. Γιατί να φέρεστε διαφορετικά κατά τις διαδικτυακές αγορές, ειδικά από τη στιγμή που σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί να συμπληρώσετε όλα τα στοιχεία της κάρτας και όχι απλά το PIN που από μόνο του δεν αρκεί για να πέσετε θύμα κλοπής;
Όλα είναι θέμα κωδικού
Παράλληλα, είναι καλό να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τους κωδικούς ασφαλείας που επιλέγετε για τους λογαριασμούς σας. Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε ως κωδικό την ημερομηνία γέννησής σας ή τον αριθμό της ταυτότητας, στοιχεία, δηλαδή, που μπορεί να διαρρεύσουν σε περίπτωση που χάσετε κάποιο έγγραφό σας. Για τον ίδιο λόγο να αποφεύγετε να έχετε μαζί σας γραμμένους σε χαρτάκι κωδικούς που χρησιμοποιείτε για το e-banking, το e-mail, ακόμη και για τους λογαριασμούς σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για το ενδεχόμενο κλοπής ή απώλειας. Είναι προτιμότερο να τους θυμάστε, ακόμη κι αν χρειαστεί να ταλαιπωρηθείτε λίγο. Επιπλέον, προσπαθήστε να έχετε διαφορετικό κωδικό ή και όνομα χρήστη (όπου αυτό είναι δυνατό) για κάθε λογαριασμό ή κάρτα ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο και την ταλαιπωρία, αν προκύψει διαρροή ή απώλεια αυτών των δεδομένων. Και μην ξεχνάμε: η χρήση αριθμών, γραμμάτων και συμβόλων μειώνει κατά πολύ το ενδεχόμενο να μαντέψει κάποιος τρίτος τον κωδικό μας.
Επίσης, αποφύγετε να αποθηκεύετε τους κωδικούς σας στον υπολογιστή, χρησιμοποιώντας τη λειτουργία αυτόματης συμπλήρωσης φορμών, ειδικά αν πρόκειται για φορητό υπολογιστή που ενδέχεται να κλαπεί όταν τον μεταφέρετε. Έτσι οι δράστες θα σας έχουν αποσπάσει μόνο το laptop και όχι χρήματα με τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν αγορές χάρη στους κωδικούς που ουσιαστικά θα τους έχετε παράσχει εσείς οι ίδιοι. Καλό είναι να εφαρμόζετε την ίδια πρακτική και στο σταθερό υπολογιστή του σπιτιού ή του γραφείου προκειμένου να μειωθούν οι πιθανότητες να συμβεί κάτι ανάλογο σε περίπτωση διάρρηξης, αν και τότε οι δράστες συνήθως δεν έχουν τον απαραίτητο χρόνο στη διάθεσή τους. Σαφώς είναι μεγάλη ταλαιπωρία να χρειάζεται να συμπληρώσουμε κάθε φορά το όνομα χρήστη και τον κωδικό ασφαλείας, ειδικά για όσους πραγματοποιούν συχνά διαδικτυακές αγορές, αλλά είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να αποκλείσουμε την υποκλοπή του.
Από ιούς δεν κινδυνεύει μόνο ο υπολογιστής, κινδυνεύουν και οι λογαριασμοί
Όσον αφορά τον ίδιο τον υπολογιστή, είναι απαραίτητο να υπάρχει λογισμικό προστασίας από ιούς (το λεγόμενο antivirus) και, μάλιστα, να φροντίζουμε να είναι συνεχώς ενημερωμένο για να αντιμετωπίσει τις τελευταίες απειλές, αλλά και να έχουμε ενεργοποιημένο και ένα firewall, αλλιώς γνωστό και ως δίχτυ ή τείχος προστασίας, ούτως ώστε να αντιμετωπίζονται ενδεχόμενοι εισβολείς που θα προσπαθήσουν να παραβιάσουν το τείχος προστασίας μας κατά την περιήγησή μας στο διαδίκτυο. Πέρα από τα παραπάνω, να είστε άκρως προσεκτικοί με τα e-mails που λαμβάνετε και κυρίως αυτά τον οποίων ο αποστολέας σας είναι άγνωστος, ιδιαίτερα αν περιέχουν συνημμένα αρχεία της φύσεως .exe. Αν προσβληθεί από ίο ο δικός σας υπολογιστής, τον ίδιο κίνδυνο διατρέχουν και οι επαφές σας, καθώς υπάρχει κακόβουλο λογισμικό που αποκτά πρόσβαση στις πληροφορίες που τις αφορούν. Και επειδή, όσο και να προσέχετε εσείς, αυτό δε σημαίνει πως κάποιος γνωστός σας δεν είναι ευπρόσβλητος, να είστε προσεκτικοί και με τα ηλεκτρονικά μηνύματα που προέρχονται από γνωστές διευθύνσεις και, φυσικά να μη μοιράζεστε προσωπικά στοιχεία με οποιονδήποτε.
Ένα ακόμη στοιχείο που είναι καλό να προσέχετε για να γνωρίζετε αν μπορείτε να εμπιστευτείτε μια ηλεκτρονική διεύθυνση είναι το url. Εξετάστε εξονυχιστικά και με προσοχή, διότι συχνά οι κακόβουλοι επιλέγουν ένα όνομα γνωστό στο οποίο αλλάζουν τη σειρά 2 γραμμάτων για να μην προσέξει ο επισκέπτης πως δεν πρόκειται για την αξιόπιστη εταιρεία που αναζητούσε. Παράλληλα, μη βιάζεστε να κλικάρετε σε συνδέσμους που μοιράζονται γνωστοί μαζί σας ή βρίσκετε σε μια ιστοσελίδα και θέλετε να ακολουθήσετε. Όταν αφήσετε τον κέρσορα του ποντικιού πάνω από ένα λινκ, μπορείτε κάτω αριστερά στην οθόνη σας να δείτε που θα σας οδηγήσει και να μην πατήσετε τελικά, αν υποψιάζεστε πως θα προκαλέσει κακό στον υπολογιστή σας. Ορίστε ένα λινκ για να κάνετε προπόνηση:
Αφήστε το ποντίκι εδώ και κοιτάξτε κάτω αριστερά
Προσοχή στα ηλεκτρονικά καταστήματα
Μία ακόμη μέθοδος που σας εξασφαλίζει ασφάλεια στις διαδικτυακές συναλλαγές είναι η περιορισμένη εμπιστοσύνη. Μην παρασυρθείτε να προβείτε σε αγορές από μία ιστοσελίδα που δεν εμπιστεύεστε, δεν εμφανίζει τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφαλείας ή δε σας μεταφέρει στο ασφαλές περιβάλλον πληρωμών της αντίστοιχης τράπεζας κατά την ολοκλήρωση της παραγγελίας. Προτιμήστε μία γνωστή εταιρεία ή μία έμπιστη πλατφόρμα αγορών, ενώ, αν παραμένουν οι αμφιβολίες σας, αλλά θέλετε οπωσδήποτε να πραγματοποιήσετε την αγορά σας από ιστοσελίδα που δε σας φαίνεται αξιόπιστη, σκεφτείτε να δοκιμάσετε πρώτα με ένα προϊόν μικρής αξίας ή να χρησιμοποιήσετε προπληρωμένη και όχι πιστωτική κάρτα. Και για περισσότερη ασφάλεια, να χρησιμοποιείτε μόνο μία κάρτα για τις αγορές από το διαδίκτυο η οποία -ιδανικά- δε θα έχει περισσότερα χρήματα από όσα σας χρειάζονται συνήθως. Ναι, μπορεί να είναι κουραστικό να πραγματοποιείτε συχνά μεταφορά χρημάτων, αλλά ας έχουμε στο νου πως το βασικότερο είναι η ασφάλεια συναλλαγών. Έχοντας μόνο μία κάρτα προστατεύετε τους υπόλοιπους λογαριασμούς σας σε περίπτωση απάτης και, παράλληλα, είναι εύκολος ο έλεγχός της για ύποπτες ή ασυνήθιστες συναλλαγές που επισημαίνουν πως έχετε πέσει θύμα υποκλοπής. Αυτός ο έλεγχος, μάλιστα, είναι σημαντικό να συμβαίνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Ακολουθώντας, λοιπόν, τα παραπάνω βήματα θα μπορέσετε να επωφεληθείτε από τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στα ηλεκτρονικά καταστήματα χωρίς φόβο. Μπορεί αρχικά να φαίνεται πως απαιτούνται τεράστια αποθέματα πειθαρχίας και οργάνωσης, αλλά πρακτικά είναι θέμα συνήθειας. Η διαδικτυακή ασφάλεια, ειδικά όταν πρόκειται για οικονομικές συναλλαγές, είναι το κυριότερο ζητούμενο του 21ου αιώνα και της ψηφιακής εποχής, η οποία δε θα αργήσει (και δε θα έπρεπε να αργήσει) να συμπεριληφθεί και σε αρκετά σχολικά προγράμματα.
